Jak obliczyć PKB kraju

PKB lub produkt krajowy brutto danego kraju stanowi miarę wartości pieniężnej towarów i usług wytwarzanych przez dany kraj w danym roku. To ważna statystyka, która wskazuje, czy gospodarka rośnie, czy kurczy się. W Stanach Zjednoczonych rząd publikuje roczny szacunek PKB na każdy kwartał, a także na cały rok.

Podanie danych liczbowych dotyczących PKB pomaga rządowi podejmować takie decyzje, jak stymulować gospodarkę poprzez wpompowywanie w nią pieniędzy, jeśli gospodarka nie rozwija się wystarczająco szybko i potrzebuje bodźca. W przypadku przegrzania gospodarki rząd może również podjąć działania, aby temu zapobiec. Na przykład rząd Stanów Zjednoczonych dokonuje wstępnego oszacowania PKB na każdy kwartał na podstawie posiadanych przez niego początkowych informacji, a następnie dokonuje drugiego oszacowania i ostatecznego, w miarę napływu kolejnych informacji.

Przedsiębiorstwa mogą również wykorzystywać PKB jako przewodnik przy podejmowaniu decyzji o tym, jak najlepiej rozszerzyć lub zakontraktować produkcję i inne rodzaje działalności. Inwestorzy obserwują PKB, ponieważ zapewnia on ramy dla decyzji inwestycyjnych.

Obliczanie PKB na podstawie wydatków

Jednym ze sposobów osiągnięcia PKB danego kraju jest obliczenie pieniędzy wydanych przez różne grupy uczestniczące w gospodarce. Na przykład konsumenci wydają pieniądze na zakup różnych towarów i usług, a firmy wydają pieniądze, inwestując w swoją działalność, na przykład kupując maszyny. Rządy wydają również pieniądze. Wszystkie te działania przyczyniają się do wzrostu PKB kraju.

Ponadto niektóre towary i usługi wytwarzane przez gospodarkę są eksportowane za granicę. Niektóre produkty i usługi konsumowane w kraju to import z zagranicy. Obliczenia PKB uwzględniają zatem także wydatki na eksport i import. Zatem PKB danego kraju jest miarą wydatków konsumpcyjnych (C) plus inwestycji biznesowych (I) i wydatków rządowych (G), a także jego eksportu netto, czyli eksportu minus importu (XM).

Podejście dochodowe

Biorąc pod uwagę, że drugą stroną wydawania monet jest dochód, a ponieważ to, co wydajesz, to dochód innej osoby, inne podejście do obliczania PKB opiera się na zliczeniu dochodu narodowego. Dochód uzyskany przez wszystkie czynniki produkcji w gospodarce obejmuje płace płacone za robociznę, czynsz zarobiony przez ziemię, zwrot z kapitału w formie odsetek, a także zyski przedsiębiorcy. Zyski przedsiębiorcy mogą być inwestowane we własny biznes lub może to być inwestycja w jakąkolwiek działalność zewnętrzną. Wszystko to stanowi dochód narodowy.

Również to podejście uwzględnia pewne korekty dla niektórych pozycji, które nie pojawiają się w płatnościach dokonanych na czynnikach produkcji. Po pierwsze, istnieją pewne podatki - takie jak podatek od sprzedaży i podatki od nieruchomości - które są klasyfikowane jako pośrednie podatki od działalności gospodarczej. Ponadto amortyzacja - będąca rezerwą, którą firmy przeznaczają na wymianę sprzętu, który zużywa się w miarę użytkowania - jest również dodawana do dochodu narodowego. Kolejna korekta dotyczy płatności zagranicznych dokonywanych na rzecz Amerykanów, czyli dochodów Amerykanów i płatności amerykańskich dokonywanych na rzecz obcokrajowców, w celu uzyskania dochodu netto z czynników zagranicznych. Odejmowanie płatności dokonywanych na rzecz obcokrajowców od płatności dokonywanych na rzecz Amerykanów zapewnia dochód netto z czynników zagranicznych.

Przy podejściu dochodowym PKB kraju oblicza się jako jego dochód narodowy powiększony o pośrednie podatki od działalności gospodarczej i amortyzację, a także dochód netto z czynników zagranicznych.

Jak obliczyć PKB kraju

Korekta z tytułu inflacji

Biorąc pod uwagę, że PKB opiera się na wartości pieniężnej produktu gospodarki, podlega presji inflacyjnej. Z biegiem czasu ceny zwykle rosną w gospodarce, co znajduje odzwierciedlenie w PKB. Tak więc, patrząc jedynie na nieskorygowany PKB gospodarki, trudno jest stwierdzić, czy wzrost PKB wzrósł w wyniku wzrostu produkcji w gospodarce, czy też dlatego, że ceny wzrosły.

Właśnie dlatego ekonomiści wymyślili korektę inflacji, aby uzyskać realny PKB gospodarki, a nie nominalny PKB. Dostosowując produkcję w dowolnym roku pod kątem inflacji, tak aby odzwierciedlała poziomy cen, które panowały w roku odniesienia, zwanym „rokiem bazowym”, ekonomiści dostosowują się do efektu inflacji. W ten sposób można porównywać PKB danego kraju z roku na rok i sprawdzać, czy nastąpił prawdziwy wzrost.

Wady

Chociaż PKB jest wygodnym sposobem na zorientowanie się w stanie gospodarki, nie jest to jednak idealne podejście. Jednym z krytykowanych zarzutów jest to, że nie ma rozliczania działań, które nie są częścią zalegalizowanej gospodarki. Zatem handel narkotykami i takie nielegalne działania, które generują duży dochód, nie uwzględniają obliczeń PKB.

Kolejną krytyką jest to, że niektóre działania, które zapewniają wartość, nie są uwzględniane w PKB. Na przykład, jeśli zatrudnisz pokojówkę, która utrzyma dom w czystości, kucharza, który przygotuje posiłki, i opiekunkę do opieki nad dziećmi, zapłacisz wynajętym pomocnikom i takie płatności, uwzględniając PKB. Z drugiej strony, jeśli zajmujesz się gotowaniem, sprzątaniem i opieką nad dziećmi bez zatrudniania niani, działania te nie przyczyniają się do wzrostu PKB. I chociaż PKB daje wyobrażenie o wynikach gospodarki, niekoniecznie odzwierciedla dobrobyt jej obywateli, ponieważ nie uwzględnia łagodniejszych aspektów, takich jak poziom szczęścia.

Dolna linia

PKB stanowi wartość pieniężną produkcji globalnej towarów i usług przez gospodarkę. Można to obliczyć, stosując metodę dochodową lub metodę wydatków i dostosowując się do inflacji. Jednak PKB jako środek ma również swoje wady. (W celu zapoznania się z tym tematem zobacz „Jak obliczyć PKB przy zastosowaniu podejścia dochodowego?”)